İstiklâl Marşı’mızın açıklaması ile ilgili çalışmamızı bugünün anısına sizlere sunuyoruz:

1. KIT’A

Yazar bu kıtaya “korkma” sözcüğü ile başlamıştır. Burada “korkma” sözcüğü “endişelenme” anlamına gelir. Bu sözcükle şair halka seslenmiştir. “Sönmek” sözcüğü ise, ölmek manasındadır. Bayrağımız her zaman göklerde dalgalanacaktır. Türk milletinin simgesi bayraktır. Bu topraklar üzerinde son bacası tüten ev kalana kadar da bayrağımız dalgalanmaya devam edecektir. Bundan kimsenin şüphesi olmasın. Çünkü o bizim bayrağımızdır. Eğer bayrağımız, zaten göklerde dalgalanmıyorsa biz söneriz yani ölmüş, tarih sahnesinden silinmiş oluruz.

2. KIT’A

Şair burada “çatma” diyerek bayrağa seslenmiştir. ‘Ey Türk bayrağı bizden sevgini esirgeme, bize kızgınlıkla bakma. Burada ‘bayrak’ insana benzetiliyor. İnsan gibi üzülen, insan gibi kızan bir canlı haline sokuluyor. Bayrak nazlıdır. Naz yapan sevgisini saklar. Biraz da bayrak kızgındır. Çünkü 1921 yıllarında ülke düşman işgalindeydi. Bayrak bu yüzden üzgün ve kızgındır. Ayrıca bayrak sevgisini halktan saklamaktadır. Ama Türk askerleri savaşta düşmanla çarpıştı. Bayrak için şehit ya da gazi oldu. Üzerine düşen sorumluluğu yerine getirdi. Şimdi askerler bayrağa hakkını helâl etmek için onun kızgınlığından, çatık kaşlılığından vazgeçmesini istiyor. Doğruluğa, Allah’a inanan milletlere bağımsızlık uygundur.

3. KIT’A

Türk milleti olarak bizler tarih sahnesine ilk çıktığımızdan beri bağımsız yaşadık. Hiçbir ülkenin egemenliği altına girmedik. Bizi kim egemenliği altına almayı düşünüyor. Bunlar ancak çılgın olabilirler. Burada ‘çılgın’ sözcüğü ile ‘düşmanlarımız’ kastediliyor. Bizi egemenliği altına almak isteyenler gerçekleri görmeyen, Türk tarihini bilmeyenlerdir. Türk milleti egemenlik söz konusu olduğunda hiçbir engel tanımaz. İnsanın bendi kendi nefsidir. Burada bend derken şairin kastettiği insanın kendi vücudu, yaşama bağlılığıdır. Fakat vatanın bağımsızlık savaşı söz konusu olduğunda Türk halkı her şeyi bir kenara bırakır. Kanının son damlasına kadar savaşır.

4. KIT’A

Düşman Batı’dan ilerlemektedir. Her yeri silahlarla doldurmuşturlar. (Çelik zırhlı duvar: Silahlardır.) Düşman bütün silahlarını kullanabilir. O işte böyle sadece ‘ulur’. Buradaki ulumak sözcüğü düşman askerlerinin silahlarından çıkan seslere deniyor. Bu silahlardan çıkan sesler korkunç bir canavarın sesine benzetiliyor. Düşman sadece ulur. Fakat Türk halkının içinde bulunan imanı asla yenemez. Düşman zaten yaşlanmıştır. Son demlerini yaşamaktadır. Bunu ‘tek dişi kalmış canavar’ sözlerinden anlıyoruz. Ayrıca ‘medeniyet’ sözcüğü de bizim için kullanılmamıştır. Çünkü tırnak içinde kullanılmıştır. Bu sözcüğün sonuna ünlem işareti de konmuştur. Yani bu sözcüğün tersini anlayacağız.

5. KIT’A

Şair burada “arkadaş” diyerek Türk askerine seslenmektedir. Her ne olursa olsun memleketimize düşmanları sokma. Siper askerin kazdığı kanaldır. Askerin bedeni siperde korunur. İşte sen de vatan için gövdeni düşmana karşı siper et. Vatanını böylece koru. Vatan uğruna şehit olursan cennet sana müjdelenmiştir. Allah’ın sana vadettiği günler şehit olduktan sonradır. Bu mertebeye her an ulaşabilirsin.

6. KIT’A

Yurdumuzun batı bölgelerinde savaş devam etmektedir. İstanbul’da eğlenen bazı şairler ve askerler diğer yerleri basit bir toprak parçası olarak görüyorlar. Ey mehmetçik, sen bu bölgeleri sıradan bir toprak parçası olarak görme. Bazı insanlar vatanın toprak olduğunu gerekirse satılabileceğini söylüyorlar. Sen sakın öyle düşünme. Çünkü bu topraklar için zamanında ataların kanlarını feda etmişlerdir. Toprak altında nice kefensiz yatan şehit vardır. Başkası ne düşünürse düşünsün. Senin önüne dünyayı da verseler bu cennet vatanı, atalarının kanları ile suladığı bu torakları kimseye verme. Burada iki insan tipi karşılaştırılıyor. Birincisi gerçek vatanseverler; ikincisi ise eğlenceyi düşünen insanlar. Atalarımızı üzmemek ve vatanımızı korumak için tek dişi kalmış canavarla savaşmalıyız.

7. KIT’A

Bu kıtada şehit konuşuyor. Şehit için vatan çok kutsaldır. Atalarımız bu toprakları almak için şehit olmuşlardır. Her yer onların kanlarıyla sulanmıştır. Öyle ki toprağı sıksan şehit fışkıracak. Şehit, vatanı hiçbir şeyle değişmiyor. Canıyla, sevgilisiyle, ekonomik varlıklarıyla değişmiyor. Ona gönülden bağlıdır. Vatan cennete benzetilmiştir. Bu güzel yer için herkes ölümü göze alır. Yeter ki onu öz vatanından ayırmasınlar.

8. KIT’A

Şehit Allah’tan dilek diliyor. Dileği şudur: Düşman askerleri yurdumuza girmesin. Camilere yaklaşmasınlar. Ezan sesleri hiç susmasın. Sonsuza kadar bizim olan yurdumuzda ezan sesleri inlesin.

9. KIT’A

Burada şehitler konuşuyor. Yabancılar yurdumuzu terk etti. Düşmanı yendik. Kurtuluş gerçekleşmiştir. Camilerde ezanlar okunmaktadır. Ezanlar susmamıştır. Ben bir şehit olarak çok mutluyum. Gözümden kanlı yaşlar akıtırım, bu da yetmez. Benim için dikilmiş bir mezar taşı vardır. Mezar taşlarım bile savaş sonucundan dolayı secde edeceklerdir. Burada şehidin rüyası vardır. Şehidin rüyası gerçekleşmiştir. Ayrıca bu kıt’a da süssüz bir mezar anlayışı vardır. M. Akif burada süsten uzaklaşıyor.

10. KIT’A

İkinci kıt’ayla bu kıt’a birbirine benzemektedir. İkinci kıt’a da endişeli bir durum vardır. Bayrak kızgındır. Ama burada bayrak mutludur. Çünkü bizler Kurtuluş savaşını kazandık. Sonsuza kadar da bayrak mutlu olacaktır. Çünkü Hakk’a inanan bütün uluslara bağımsızlık vardır.

Makale Yazarı: Muammer Karabıçak